Cáu cặn là gì?

Cáu cặn (scale) là lớp chất rắn hình thành và bám chắc lên bề mặt trao đổi nhiệt hoặc đường ống trong các hệ thống như lò hơi, chiller, cooling tower, thiết bị trao đổi nhiệt.

Lớp cáu cặn này hoạt động như một lớp cách nhiệt, làm giảm khả năng truyền nhiệt, tăng tiêu hao nhiên liệu, tăng áp suất và gây hư hỏng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

Vì do đâu mà cáu cặn hình thành?

Độ cứng của nước (canxi, magiê)

Phần lớn cáu cặn hình thành từ các muối khoáng hòa tan trong nước, đặc biệt là muối canxi (Ca²⁺) và magiê (Mg²⁺).

• Khi nước bị đun nóng, các ion này kết tủa thành dạng rắn (ví dụ CaCO₃), bám lên thành ống hoặc bề mặt truyền nhiệt.

• Nước càng cứng (hàm lượng Ca, Mg càng cao), nguy cơ hình thành cáu cặn càng lớn.

Sự thay đổi nhiệt độ và áp suất

• Nhiệt độ cao làm giảm độ hòa tan của muối khoáng, dẫn đến kết tủa.
  Áp suất thay đổi đột ngột cũng kích thích quá trình kết tinh muối.

• Ví dụ: Khi nước đi qua vùng nhiệt độ cao trong lò hơi, lượng muối không còn giữ được trạng thái hòa tan, kết dính thành lớp cặn.

Nước cấp không được xử lý hóa chất đầy đủ

• Thiếu hóa chất làm mềm hoặc ổn định nước (chưa xử lý độ cứng, chưa khử silica...).

• Không duy trì pH hoặc độ kiềm phù hợp, dẫn đến điều kiện thuận lợi cho cáu cặn phát triển.

Tạp chất cơ học và bùn lắng

• Các chất rắn lơ lửng, đất cát, rỉ sét từ hệ thống ống dẫn hoặc bồn chứa có thể lắng lại và bám dính.

• Qua thời gian, những lớp bùn lắng này trở thành nền để muối khoáng kết tủa lên trên, hình thành cáu cặn dày và cứng hơn.

Ô nhiễm vi sinh

• Trong hệ thống tuần hoàn (như cooling tower), sự phát triển của vi sinh vật (tảo, rong, vi khuẩn) tạo màng sinh học (biofilm).

• Biofilm này giữ lại khoáng chất và bụi bẩn, tạo điều kiện thuận lợi cho cáu cặn phát triển nhanh và bám chắc.

Các tác hại chính của cáu cặn lò hơi

Giảm hiệu suất truyền nhiệt

• Lớp cáu cặn hoạt động như một lớp cách nhiệt không mong muốn, khiến nhiệt khó truyền từ nhiên liệu sang nước hoặc chất tải nhiệt. Chỉ cần lớp cáu dày 1 mm, hiệu suất truyền nhiệt có thể giảm tới 10–12%.

• Hệ quả: máy phải chạy lâu hơn, tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn để đạt cùng nhiệt độ.

Tăng tiêu hao nhiên liệu và chi phí vận hành

• Do hiệu suất giảm, hệ thống cần đốt nhiều nhiên liệu hơn (than, dầu, gas), kéo theo chi phí vận hành tăng cao.

• Đối với lò hơi, cáu cặn có thể làm tăng chi phí nhiên liệu thêm 5–15%, thậm chí lên đến 30% nếu cáu quá dày.

Gây quá nhiệt cục bộ, phá hỏng thiết bị

• Khi nhiệt không truyền vào nước, bề mặt ống sinh hơi hoặc bề mặt trao đổi nhiệt bị quá nhiệt, dễ dẫn đến: Nứt, phồng rộp hoặc thủng ống.

• Gây nguy cơ nổ lò hơi, rất nguy hiểm cho người vận hành.

Tăng áp suất và nguy cơ tắc nghẽn

• Cáu cặn làm giảm tiết diện ống, gây tắc nghẽn dòng chảy, làm tăng áp suất bên trong hệ thống.

• Nếu không kiểm soát kịp thời, có thể dẫn đến vỡ đường ống hoặc van, gây gián đoạn sản xuất.

Làm giảm tuổi thọ thiết bị, tăng chi phí bảo trì, dừng máy không mong muốn

• Cáu cặn tạo điều kiện cho hiện tượng ăn mòn dưới lớp cặn (under deposit corrosion).

• Thiết bị bị ăn mòn nhanh hơn, giảm tuổi thọ, tăng chi phí sửa chữa hoặc phải thay thế sớm.

• Do thiết bị mất ổn định, cần dừng máy để vệ sinh hoặc khắc phục sự cố.

• Thời gian dừng máy ngoài kế hoạch ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ sản xuất và doanh thu.

Gây mất an toàn lao động

• Hệ thống có cáu cặn nặng dễ dẫn đến nổ thiết bị, rò rỉ hóa chất hoặc hơi nóng, gây nguy hiểm cho nhân viên vận hành.

• Ngoài thiệt hại tài sản, tai nạn lao động còn kéo theo trách nhiệm pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

Cáu cặn không chỉ làm giảm hiệu suất mà còn kéo theo hàng loạt tác hại về kinh tế, kỹ thuật và an toàn. Việc phòng ngừa và tẩy cáu cặn định kỳ là giải pháp bắt buộc, giúp doanh nghiệp:

• Tiết kiệm nhiên liệu.

• Duy trì thiết bị ổn định, bền bỉ.

• Đảm bảo sản xuất liên tục, an toàn.
  

  Mọi thắc mắc trong quá trình thao tác, quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp số Hotline 0347 234 235 để được tư vấn và hỗ trợ.

  >>>>>Quý khách vui lòng tham khảo thêm một số sản phẩm của  CÔNG TY TNHH CUTIPA VINA tại đây <<<<

  

  Công ty TNHH CUTIPA VINA

  Số 169, đường Thanh Hóa 4, ấp Thanh Hóa, 

  xã Hố Nai 3, Huyện Trảng Bom, T. Đồng Nai

  Hotline: 0347.234.235

  Gmail: [email protected]